Αυστρία: "Η Μπολόνια καίγεται"

«Το πανεπιστήμιο καίγεται», «η εκπαίδευση είναι ανθρώπινο δικαίωμα». Τα σλόγκαν των αυστριακών φοιτητών, που κατέλαβαν τις τελευταίες εβδομάδες εκπαιδευτικά ιδρύματα στις έξι μεγαλύτερες πόλεις της χώρας, ξεπέρασε τα σύνορα της Αυστρίας και ακούστηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη. Σαν κόκκινο πανί για τους φοιτητές αλλά και για εκατοντάδες καθηγητές πανεπιστημίων λειτούργησε η απόφαση της κυβέρνησης να ευθυγραμμιστεί με την περίφημη διαδικασία της Μπολόνια, η οποία μεταξύ άλλων προβλέπει περιορισμούς στην πρόσβαση στα πανεπιστήμια και επιβολή διδάκτρων – τα οποία καταργήθηκαν στην Αυστρία πριν από τις τελευταίες εκλογές.

Άρης Χατζηστεφάνου


Από το τέλος Οκτωβρίου δεκάδες χιλιάδες φοιτητές, οι οποίοι συχνά συντονίζονταν μέσω του Ιντερνετ, προχώρησαν σε καταλήψεις εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, καθιστικές διαμαρτυρίες αλλά και εκατοντάδες εκδηλώσεις σε ολόκληρη τη χώρα. Μια αυθόρμητη συγκέντρωση στην ακαδημία καλών τεχνών μετατράπηκε μέσα σε λίγα 24ωρα στο μεγαλύτερο κίνημα που έχει γνωρίσει η Αυστρία τα τελευταία χρόνια. Στην κεντρική συγκέντρωση της περασμένης εβδομάδας οι διοργανωτές έκαναν λόγο για 40.000 άτομα – αριθμός ρεκόρ για τα δεδομένα της χώρας.

Η κυβέρνηση της Βιέννης, που αρχικά πίστεψε ότι θα μπορέσει να ελέγξει το κύμα των καταλήψεων, βρέθηκε αντιμέτωπη με τις μεγαλύτερες εκπαιδευτικές συγκεντρώσεις στην ιστορία της χώρας. Κυρίως όμως βρέθηκε αντιμέτωπη με ένα κίνημα που έδειχνε να διαθέτει σαφή πολιτικό λόγο και στόχους και το οποίο αμφισβήτησε την πεμπτουσία της νεοφιλελεύθερης πολιτικής για την εκπαίδευση που επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σε κείμενο - διακήρυξη της ακαδημίας Καλών Τεχνών, το οποίο αποτελεί και την πληρέστερη καταγραφή των θέσεων και των αιτημάτων των φοιτητών, καταγγέλλεται η αντιγραφή από τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια του αγγλοσαξονικού εκπαιδευτικού μοντέλου. Ακόμη γίνεται λόγος για την εμπορευματοποίησης της ανώτατης εκπαίδευσης που επιχειρείται μέσω της συμφωνίας της Μπολόνιας την οποία προωθεί η ΕΕ. Στον πυρήνα της συμφωνίας της Μπολόνια, εξηγεί η διακήρυξη, βρίσκεται το σύστημα «Μπάτσελορ Μάστερ» το οποίο προωθεί το πέρασμα από το πλουραλιστικό ιδεώδες της εκπαίδευσης σε ένα μοντέλο που θα καθορίζεται από τους κανόνες της αγοράς. «Στόχος αυτών των αλλαγών» τονίζεται στο ίδιο κείμενο «είναι η σκλήρυνση του ανταγωνισμού στην παγκόσμια εκπαιδευτική αγορά με στόχο την ενίσχυση της οικονομικής θέσης των πανεπιστημίων και των εσόδων που λαμβάνουν τα ερευνητικά τους κέντρα. Η λογική του ανταγωνισμού και του κέρδους επιβάλλεται σε όλα τα επίπεδα της παραγόμενης γνώσης». Η διακήρυξη επισημαίνει ότι «η δημιουργία μιας οικονομίας της εκπαίδευσης, με τη γνώση σε ρόλο εμπορεύματος, εντάσσεται στην ευρύτερη τάση ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησης όλων των εκφάνσεων της ανθρώπινης ζωής που επιχειρείται στον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό […]. Η περίφημη αυτονομία των πανεπιστημίων αποτελεί ευφημισμό που καλύπτει τις νέες μορφές ελέγχου των ιδρυμάτων. Τα πανεπιστήμια δεν είναι αυτόνομα για να αυτοκαθοριστούν αλλά μόνο για να καλύψουν τις ανάγκες της οικονομίας και της βιομηχανίας και να υποταχθούν στη λογική της αγοράς. Ο εκδημοκρατισμός της εκπαίδευσης που επιτεύχθηκε στη δεκαετία του 80 σταδιακά καταστρατηγείται στο όνομα της λογικής της αγοράς και αντικαθίσταται από κατακόρυφες ιεραρχικές δομές».

Συνοπτικά τα αιτήματα στη διακήρυξη περιλαμβάνουν: α) τον τερματισμό της ιδιωτικοποίησης της εκπαίδευσης, της έρευνας αλλά και της ευρύτερης παραγωγής γνώσης. Ακόμη ζητείται η πλήρης δημόσια χρηματοδότηση της ανώτατης εκπαίδευσης και η άνευ όρων κατάργηση όλων των πανεπιστημιακών διδάκτρων. β) Τερματισμό της αξιολόγησης των σπουδών με βάση οικονομικά κριτήρια. γ) αποσύνδεση των πανεπιστημίων και των σχολείων από τις άμεσες ανάγκες της αγοράς εργασίας ώστε να λειτουργήσουν σαν χώρος σκέψης και όχι αναπαραγωγής του εργατικού δυναμικού. Ακόμη ζητείται διαφάνεια για όλες τις συμφωνίες αποδοτικότητας των πανεπιστημίων (που έχουν πραγματοποιηθεί με το υπουργείο παιδείας).

Στα ευρύτερα αιτήματα των φοιτητών, που παρουσιάστηκαν σε όλα ανεξαιρέτως τα υπό κατάληψη πανεπιστήμια, περιλαμβάνεται επίσης ο εκδημοκρατισμός της ανώτατης εκπαίδευσης. Ακόμη η θέσπιση ρυθμίσεων για την συμμετοχή των γυναικών κατά 50% σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης αλλά και η προστασία των ξένων φοιτητών (κυρίως αυτών εκτός ΕΕ) οι όποιοι θα κλιθούν πρώτοι να πληρώσουν τυχόν νέα δίδακτρα.

Οι κινητοποιήσεις των φοιτητών αποτέλεσαν πραγματικό σεισμό στην πολιτική σκηνή της Αυστρίας καθώς σύντομα αρκετά συνδικάτα αλλά ακόμη και ενώσεις συνταξιούχων εξέφρασαν την απόλυτη υποστήριξή τους στις κινητοποιήσεις. Οι αναφορές περί «νέας γενιάς του ‘68» που εμφανίστηκαν στον αυστριακό Τύπο είναι αν μη τι άλλο ενδεικτικές της σημασίας των κινητοποιήσεων αλλά και της ανησυχίας που προκαλούν στον κυβερνητικό συνασπισμό. Ο πρόεδρος της Αυστρίας Χάινς Φίσερ παρενέβη ζητώντας διάλογο από μηδενική βάση και κάλεσε τους φοιτητές να αποδεχθούν την πρόταση για του υπουργού παιδείας για συνομιλίες– πρόταση, η οποία να σημειωθεί, ήρθε με τεράστια καθυστέρηση μόνο όταν το υπουργείο παιδείας συνειδητοποίησε το μέγεθος των κινητοποιήσεων. Η κυβέρνηση υποσχέθηκε μάλιστα 40 εκατομμύρια ευρώ για την άμεση ενίσχυση των πανεπιστημιακών υποδομών – ποσό που θεωρήθηκε ασήμαντο σε σχέση με τις υπάρχουσες ανάγκες. «Δεν θέλουμε εκατομμύρια, θέλουμε από τα δισεκατομμύρια που έδωσαν στις τράπεζες» έγραφε το πανό που κρατούσε μια φοιτήτρια στη σχολή καλών τεχνών.

Το αυστριακό φοιτητικό κίνημα προκαλεί ήδη ένα ντόμινο αντίστοιχων κινητοποιήσεων σε ευρωπαϊκές χώρες και κυρίως στη Γερμανία όπου από το καλοκαίρι πραγματοποιήθηκαν μαζικές διαδηλώσεις εναντίον της συμφωνίας της Μπολόνια.

Πηγή: http://politikokafeneio.com/neo